Παθολογική ζήλεια: Μια δόση ωκυτοκίνης έχει τη λύση

Ένα μέγαλο κεφάλαιο των διαπροσωπικών σχέσεων – και δη των ερωτικών – είναι η ζήλεια. Αρκετοί είναι εκείνοι, μάλιστα, που δεν μπορούν να την ελέγξουν και χωρίς ιδιαίτερο λόγο καταφεύγουν σε ακραίες πρακτικές, όπως η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης, ο συστηματικός έλεγχος – ακόμα και η φυσική παρακολούθηση του/της συντρόφου της.

Την απάντηση στην αντιμετώπιση αυτού του ‘«πράσινου» τέρατος που ονομάζεται ζήλεια, έρχεται να δώσει το νευροπεπτίδιο ωκυτοκίν, καθώς σύμφωνα με μελέτες δύναται να μειώσει τη ζήλια, όταν χορηγείται ενδορινικά. Τα ευρήματα παρέχουν περαιτέρω ενδείξεις ότι η ωκυτοκίνη επηρεάζει τον εγκέφαλο με τρόπο που προάγει την ενίσχυση των ρομαντικών δεσμών.

“Η ζήλια είναι ένα ευρέως βιωμένο συναίσθημα στις ρομαντικές σχέσεις και μπορεί να οδηγήσει σε ενδοοικογενειακή βία και χωρισμούς. Μπορεί να εξελιχθεί σε παθολογική κατάσταση, που ονομάζεται “σύνδρομο Οθέλλου.”

Xiaoxiao Zheng, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών

“Ωστόσο, σχετικά λίγες έρευνες έχουν διεξαχθεί σχετικά με τα αίτια της ζήλειας και τους πιθανούς τρόπους μείωσής της. Το νευροπεπτίδιο ωκυτοκίνη έχει μερικές φορές αναφερθεί ως η “ορμόνη της αγάπης” και είναι σημαντικό για τη δημιουργία τόσο των γονεϊκών δεσμών όσο και αυτών μεταξύ των ζευγαριών. Ωστόσο, στους ανθρώπους υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι μπορεί, επίσης, να συμβάλλει στη διατήρηση των δεσμών μειώνοντας τις συγκρούσεις των ζευγαριών και μειώνοντας το ενδιαφέρον για ελκυστικούς ξένους του αντίθετου φύλου”.

Στη μελέτη συμμετείχαν 70 ετεροφυλόφιλα ζευγάρια σε σταθερή στενή σχέση. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν πρώτα μια σειρά ψυχολογικών αξιολογήσεων. Στη συνέχεια, τους ανατέθηκε τυχαία να λάβουν μια δόση ωκυτοκίνης ή εικονικού φαρμάκου πριν ολοκληρώσουν δύο σχετικές εργασίες στο εργαστήριο.

Η μία εργασία περιελάμβανε τη φαντασίωση του συντρόφου τους να διαπράττει διάφορες πράξεις συναισθηματικής ή σεξουαλικής απιστίας και στη συνέχεια την αξιολόγηση της συναισθηματικής τους αντίδρασης. Σε μια άλλη εργασία, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να παίξουν ένα εικονικό παιχνίδι Cyberball με τον σύντροφό τους και έναν άγνωστο. Χωρίς να το γνωρίζουν οι συμμετέχοντες, το παιχνίδι ήταν ένα προ-προγραμματισμένο σενάριο που είχε σχεδιαστεί για να προκαλέσει ζήλια, αποκλείοντάς τους συστηματικά, ενώ το άτομο που πίστευαν ότι ήταν ο σύντροφός τους και ο ξένος έπαιζαν μαζί.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν, και στις δύο εργασίες, ότι οι συμμετέχοντες που έλαβαν οξυτοκίνη έτειναν να αναφέρουν ότι αισθάνονταν λιγότερη ζήλια σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που δεν είχαν λάβει οξυτοκίνη.

Ενδεικτικά, τα αποτελέσματα αναδυκνείουν τον ρόλο της ωκυτοκίνης στη διατήρηση των ρομαντικών δεσμών, αλλά δείχνει επίσης ότι μπορεί να έχει θεραπευτική εφαρμογή, ιδίως σε παθολογικές περιπτώσεις. Είναι σημαντικό ότι η ωκυτοκίνη απελευθερώνεται κανονικά ως απόκριση στη ζεστή επαφή μεταξύ των συντρόφων, οπότε οι αγκαλιές, τα αγγίγματα και τα φιλιά μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη του συντρόφου από το να υποκύψει στο “τέρας με τα πράσινα μάτια” σε κοινωνικά πλαίσια που περιλαμβάνουν άλλους.

Τα ευρήματα συνάδουν με μια προηγούμενη μελέτη νευροαπεικόνισης, η οποία διαπίστωσε ότι η ωκυτοκίνη μείωσε την ενεργοποίηση του πρόσθιου φλοιού του προσαγωγίου όταν φαντάζεται την απιστία.

Είναι πιθανό ότι η ενδορινική χορήγηση ωκυτοκίνης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της παθολογικής ζήλιας. Αλλά οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά.

“Σε αυτό το στάδιο μια σημαντική προειδοποίηση είναι ότι μέχρι στιγμής έχουμε δείξει μόνο μια θετική επίδραση της χορήγησης ωκυτοκίνης στη μείωση της ζήλειας σε ένα εργαστηριακά ελεγχόμενο πλαίσιο”, δήλωσε ο Zheng. “Σαφώς θα είναι σημαντικό να προσδιοριστεί μελλοντικά αν η θεραπεία με ωκυτοκίνη μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των ακραίων συμπτωμάτων της παθολογικής ρομαντικής ζήλιας και επίσης αν η ενθάρρυνση συμπεριφορών που προάγουν τη φυσική απελευθέρωση ωκυτοκίνης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ρομαντικής ζήλιας σε καθημερινά πλαίσια”.

Εντούτοις, οι ερευνητές συμπληρώνουν ότι είναι επίσης σημαντικό, να καθοριστούν οι νευρικοί μηχανισμοί που διέπουν την επίδραση της ωκυτοκίνης στην αντιμετώπιση της ζήλειας, χρησιμοποιώντας προσεγγίσεις απεικόνισης του εγκεφάλου. Δεδομένου ότι ορισμένα άτομα είναι πιο επιρρεπή στη ζήλια από άλλα, θα είναι επίσης σημαντικό να καθοριστούν οι διαμορφωτικές επιδράσεις των πρώιμων αρνητικών ή θετικών εμπειριών προσκόλλησης και των ερωτικών στάσεων.