Πώς οι τοξικοί άνθρωποι μεταδίδουν άγχος

Οι καταστάσεις που προκαλούν άγχος μπορεί να έχουν πολλές μορφές, αλλά ακόμη και όταν σκέφτεστε τις πιθανές πηγές άγχους, πόσες από αυτές σχετίζονται με άλλους ανθρώπους; Υπάρχει κάποιος συγγενής που φοβάστε ότι θα ανατρέψει την επιθυμία σας για μια χαρούμενη περίσταση, αναφέροντας ευαίσθητα θέματα, εμφανιζόμενος χωρίς να έχει εμβολιαστεί ή σχολιάζοντας αρνητικά το φαγητό, τα δώρα ή τη διακόσμηση;

Στην ψυχολογία, ως στρεσογόνος παράγοντας ορίζεται κάθε γεγονός στο παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον που πιστεύετε ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε. Δεν υπάρχει, σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα γεγονός που εγγυάται ότι θα προκαλέσει τα συναισθήματα άγχους και ανησυχίας που σχετίζονται με την αντίδραση του στρες. Αυτό που εσείς θεωρείτε ως αγχωτικό γεγονός μπορεί να βιώνεται από κάποιον άλλο ως πρόκληση – και η μετατροπή μιας απειλής σε πρόκληση είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση, ακόμη και αν αυτό μπορεί να απαιτεί έναν βαθμό νοητικής γυμναστικής.

Πώς να εντοπίζετε τις καταστάσεις που προκαλούν στρες

Καθώς βάζετε τον εαυτό σας σε αυτές τις καταστάσεις, μπορεί να είναι η πρώτη φορά που πραγματικά σκέφτεστε τους ανθρώπους ως “στρεσογόνους παράγοντες”. Επειδή τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής λαμβάνουν τόσο μεγάλη προσοχή στην ψυχολογία ως αιτίες κακής σωματικής και ψυχικής υγείας, οι άνθρωποι μπορεί να μην αναγνωρίζουν ότι μπορεί να σας αγχώνουν εξίσου αυτά που κάνουν οι άνθρωποι όσο και η εμπειρία της μεγάλης πίεσης του χρόνου, σημαντικές απώλειες, όπως ο θάνατος ενός συγγενή, ή η οικονομική ανασφάλεια. Ωστόσο, όπως ακριβώς οι ερευνητές του στρες ζητούν από τους συμμετέχοντες στη μελέτη τους να απαριθμήσουν ακόμη και τα πιο ασήμαντα καθημερινά γεγονότα (που ονομάζονται “ενοχλήσεις”) και στη συνέχεια να αξιολογήσουν τον βαθμό δυσκολίας τους, μπορείτε να κάνετε το ίδιο πράγμα καθώς κάνετε τη δική σας απογραφή για το τι σας αγχώνει. Κατά τη διαδικασία αυτή, μπορείτε να ανακαλύψετε ποιες είναι οι πηγές του άγχους που σχετίζεται με τους ανθρώπους σας.

Είναι πιθανό να μην ισχύει τίποτε από αυτά για εσάς και να αισθάνεστε ότι μπορεί να έχετε ξεφύγει από το πρόβλημα όταν πρόκειται να αντιμετωπίσετε ανθρώπους που προκαλούν άγχος. Ωστόσο, ποιες είναι οι καταστάσεις στη δουλειά, στο σχολείο ή με τους φίλους σας στις οποίες βρίσκεστε αγχωμένοι και τεταμένοι; Πρόκειται πραγματικά για “καταστάσεις” ή απλώς για ανθρώπους; Ίσως να μην έχετε σκεφτεί ποτέ την πιθανότητα ότι ένα συγκεκριμένο άτομο είναι η πηγή του αισθήματος της νευρικότητάς σας.

Ο Peter Zeier και οι συνεργάτες του Πανεπιστημίου του Mainz (2021), αναγνωρίζοντας την επικράτηση και τη σημασία των καθημερινών προβλημάτων, διερεύνησαν τη χρησιμότητα μιας συγκεκριμένης τεχνικής για τη μείωση του άγχους ως τρόπο μετριασμού των βλαβερών επιπτώσεων των λεγόμενων “μικροστρεσογόνων παραγόντων” στη σωματική και ψυχική υγεία. Η μέθοδος που χρησιμοποίησαν για τον εντοπισμό των ταλαιπωριών μπορεί να σας βοηθήσει σε αυτό το πρώτο βήμα για να καταλάβετε ποιοι είναι οι άνθρωποι που προκαλούν άγχος στη ζωή σας.

Αυτές είναι οι στρεσογόνες καταστάσεις που σχετίζονται με τους ανθρώπους:

• Κοινωνική δέσμευση.
• Συζητήσεις ή κουτσομπολιά.
• Διακρίσεις ή εκφοβισμό από ένα άλλο άτομο.
• Σύγκρουση ή διαφωνία στο χώρο εργασίας.
• Σύγκρουση ή διαφωνία με φίλους.
• Σύγκρουση ή διαφωνία με αγαπημένα πρόσωπα.
• Σύγκρουση ή διαφωνία με άτομα που δεν γνωρίζετε καλά (π.χ. γείτονα).
• Πρόβλημα λόγω έλλειψης υποστήριξης ή βοήθειας από άλλους.
• Σας οφείλουν χρήματα.
• Χρωστάτε χρήματα σε άλλους.
• Απρόσμενη ή ανεπιθύμητη επίσκεψη.

Οι 5 στρατηγικές αντιμετώπισης για τη μείωση του διαπροσωπικού στρες

Σκεφτείτε όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους για να αλλάξετε την αντίληψή σας για την κατάσταση. Σύμφωνα με αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «εφευρετικότητα επανεκτίμησης», όσο περισσότερες ιδέες μπορείτε να βρείτε για τη διαχείριση του άγχους, τόσο πιο πιθανό είναι να μπορέσετε να αποσυνδεθείτε από τη σκέψη ότι η κατάσταση δεν είναι διαχειρίσιμη. Για παράδειγμα, τέτοιες στρατηγικές γνωστικής επανεκτίμησης όπως η φαντασία του χειρότερου (και στη συνέχεια η υπέρβασή του), ο ευτελισμός της κατάστασης, η χρήση αισιοδοξίας και η έμφαση στις θετικές πτυχές της κατάστασης παρά την απειλή.

Αξιολογήστε τις δυνατότητες μείωσης του άγχους που έχετε δημιουργήσει. Δεν θα λειτουργήσουν όλες οι μέθοδοι αντιμετώπισης με όλους τους ανθρώπους ή σε όλα τα πλαίσια. Μπορεί να είστε σε θέση να υποβαθμίσετε το άγχος που αντιπροσωπεύει ένας συγγενής που απλώς σας ενοχλεί, αλλά θα θεωρήσετε λιγότερο πιθανό να μπορείτε να υποβαθμίσετε το άγχος της εργασίας για ένα απαιτητικό αφεντικό. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να επιστρατεύσετε αυτό που οι Γερμανοί ερευνητές αποκαλούν “αποτελεσματικότητα επανεκτίμησης”. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να αντιμετωπίσετε το αφεντικό ζητώντας συμβουλές ή ιδέες από συναδέλφους, τουλάχιστον για συναισθηματική υποστήριξη.

Δείτε το πρόσωπο αυτό ως μια ευκαιρία που σας δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθείτε. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η διαδικασία της βίωσης του στρες θα μπορούσε στην πραγματικότητα να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να καταλήξουν σε πιο ευφάνταστες στρατηγικές αντιμετώπισης. Τα ευρήματά τους, τα οποία βασίστηκαν σε μια παρέμβαση που πραγματοποιήθηκε με 165 άτομα (μέσος όρος ηλικίας 25 ετών) σε διάστημα 2 εβδομάδων, υποστήριξαν την υπόθεση της μελέτης ότι η έκθεση στο στρες μπορεί να είναι ευεργετική. Με τα λόγια τους: “Όταν τα άτομα έρχονται αντιμέτωπα με καθημερινές ταλαιπωρίες, μπορεί να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να εξασκηθούν στη γνωστική επανεκτίμηση και κατά συνέπεια να επωφεληθούν από ένα πιο εκτεταμένο ρεπερτόριο και μια πιο αποτελεσματική εφαρμογή των σκέψεων επανεκτίμησης”.

Μην υποθέτετε ότι το σημερινό άγχος σημαίνει μελλοντικό άγχος. Μόλις αποδείξετε ότι είστε (α) σε θέση να σκέφτεστε τρόπους αντιμετώπισης και (β) θα μπορούσατε να επωφεληθείτε ακόμη και από την έκθεση σε ένα στρεσογόνο άτομο. Αυτή η γνώση μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε αυτό το άτομο με λιγότερο τρόμο, καθώς θα ξέρετε ότι δεν χρειάζεται να σας προκαλεί άγχος κάθε φορά που αλληλεπιδράτε.