Το πιο κοινό παυσίπονο στον κόσμο προκαλεί επικίνδυνες συμπεριφορές

Ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα στις ΗΠΑ – και το πιο συχνά λαμβανόμενο αναλγητικό παγκοσμίως – θα μπορούσε να προκαλέσει πόλλά περισσότερα από το να σας απαλλάξει από τον πονοκέφαλο.

Η ακεταμινοφαίνη, γνωστή και ως παρακεταμόλη με την εμπορική επωνυμία Tylenol και Panadol, ελοχεύει ορισμένους κινδύνους, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020 και η οποία μέτρησε τις αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων όταν βρίσκονται υπό την επήρεια του«αθώου» αυτού φαρμάκου, το οποίο χορηγείται χωρίς συνταγή.

Η ακεταμινοφαίνη φαίνεται να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο αρνητικό συναίσθημα όταν σκέφτονται επικίνδυνες δραστηριότητες – απλά δεν αισθάνονται τόσο φοβισμένοι. Με σχδόν το 25% του πληθυσμού στις ΗΠΑ να λαμβάνει ακετομινοφαίνη κάθε εβδομάδα, η αυξημένη κατανάλωσή του, θα μπορούσε να είχε σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνία.

Baldwin Way, Νευροεπιστήμονας, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο

Τα ευρήματα προστίθενται σε μία σειρά ερευνών, που υποδηλώνουν ότι οι επιδράσεις της ακεταμινοφαίνης στη μείωση του πόνου επεκτείνονται και σε διάφορες ψυχολογικές διαδικασίες, μειώνοντας τη δεκτικότητα των ανθρώπων στα πληγωμένα συναισθήματα, βιώνοντας μειωμένη ενσυναίσθηση, ακόμη και αμβλύνοντας τις γνωστικές λειτουργίες.

Ομοίως, η μελέτη του Way υποδηλώνει ότι η συναισθηματική ικανότητα των ανθρώπων να αντιλαμβάνονται και να αξιολογούν τους κινδύνους, μπορεί να μειωθεί όταν λαμβάνουν ακεταμινοφαίνη. Αν και οι επιπτώσεις μπορεί να είναι μικρές, είναι σίγουρα άξιες προσοχής, δεδομένου ότι η ακεταμινοφαίνη είναι το πιο κοινό συστατικό φαρμάκου στην Αμερική, που βρίσκεται σε πάνω από 600 διαφορετικά είδη μη συνταγογραφούμενων και συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

Σε μια σειρά πειραμάτων που περιελάμβαναν περισσότερους από 500 φοιτητές πανεπιστημίου ως συμμετέχοντες, ο Way και η ομάδα του μέτρησαν πώς μια εφάπαξ δόση ακεταμινοφαίνης 1.000 mg (η συνιστώμενη μέγιστη εφάπαξ δόση για ενήλικες) που χορηγήθηκε τυχαία στους συμμετέχοντες επηρέασε τη συμπεριφορά τους ως προς την ανάληψη κινδύνου, σε σύγκριση με τα εικονικά φάρμακα που χορηγήθηκαν τυχαία σε μια ομάδα ελέγχου.

Σε κάθε ένα από τα πειράματα, οι συμμετέχοντες έπρεπε να φουσκώνουν ένα μη φουσκωμένο μπαλόνι σε μια οθόνη υπολογιστή, με κάθε μεμονωμένη άντληση να κερδίζει φανταστικά χρήματα. Οι οδηγίες τους ήταν να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα φανταστικά χρήματα αντλώντας το μπαλόνι όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλά να φροντίσουν να μην σκάσει το μπαλόνι, οπότε θα έχαναν τα χρήματα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φοιτητές που έλαβαν ακεταμινοφαίνη λάμβαναν σημαντικά περισσότερο ρίσκο κατά τη διάρκεια της άσκησης, σε σχέση με την πιο προσεκτική και συντηρητική ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Συνολικά, όσοι έπαιρναν ακεταμινοφαίνη άντλησαν (και έσκασαν) τα μπαλόνια τους περισσότερο από τους μάρτυρες.

Εκτός από την προσομοίωση του μπαλονιού, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν επίσης ένα ερηματολόγιο κατά τη διάρκεια δύο από τα πειράματα, αξιολογώντας το επίπεδο κινδύνου που αντιλαμβάνονταν σε διάφορα υποθετικά σενάρια, όπως το να στοιχηματίσουν το εισόδημα μιας ημέρας σε ένα αθλητικό γεγονός, να κάνουν bungee jumping από μια ψηλή γέφυρα ή να οδηγήσουν ένα αυτοκίνητο χωρίς ζώνη ασφαλείας.

Σε μία από τις έρευνες, η κατανάλωση ακεταμινοφαίνης φάνηκε όντως να μειώνει τον αντιλαμβανόμενο κίνδυνο σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, αν και σε μια άλλη παρόμοια έρευνα δεν παρατηρήθηκε το ίδιο αποτέλεσμα.

Συνολικά, ωστόσο, με βάση τον μέσο όρο των αποτελεσμάτων στις διάφορες δοκιμές, η ομάδα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ της λήψης ακεταμινοφαίνης και της επιλογής περισσότερου κινδύνου, ακόμη και αν η παρατηρούμενη επίδραση μπορεί να είναι μικρή.

Τούτου λεχθέντος, αναγνωρίζουν ότι οι εμφανείς επιδράσεις του φαρμάκου στη συμπεριφορά ανάληψης κινδύνου θα μπορούσαν επίσης να ερμηνευθούν μέσω άλλου είδους ψυχολογικών διεργασιών, όπως ίσως η μείωση του άγχους.

Όταν το άγχος γίνεται υπερβολικό, τερματίζουν τη δοκιμή. Η ακεταμινοφαίνη μπορεί να μειώσει αυτό το άγχος, οδηγώντας έτσι σε μεγαλύτερη ανάληψη κινδύνου.

Η διερεύνηση τέτοιων ψυχολογικών εναλλακτικών εξηγήσεων για το φαινόμενο αυτό – καθώς και η διερεύνηση των βιολογικών μηχανισμών που ευθύνονται για τις επιδράσεις της ακεταμινοφαίνης στις επιλογές των ανθρώπων σε τέτοιες καταστάσεις – θα πρέπει να εξεταστούν σε μελλοντικές έρευνες, δήλωσε η ομάδα.

Αναμφίβολα, οι επιστήμονες θα έχουν επίσης μελλοντικές ευκαιρίες να διερευνήσουν περαιτέρω τον ρόλο και την αποτελεσματικότητα της ακεταμινοφαίνης στην ανακούφιση του πόνου ευρύτερα, αφού μελέτες των τελευταίων ετών διαπίστωσαν ότι σε πολλά ιατρικά σενάρια, το φάρμακο μπορεί να είναι αναποτελεσματικό στην ανακούφιση του πόνου, και μερικές φορές δεν είναι καλύτερο από ένα εικονικό φάρμακο, εκτός από το να προσκαλεί άλλου είδους προβλήματα υγείας.

Παρά τη σοβαρότητα αυτών των ευρημάτων, η ακεταμινοφαίνη παραμένει, ωστόσο, ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα στον κόσμο, καθώς θεωρείται βασικό φάρμακο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και συνιστάται από το CDC για την ανακούφιση των ελαφρών συμπτωμάτων της COVID-19.