Το «κοινωνικό στίγμα» ως… εμπόδιο στην αντιμετώπιση της δυσλεξίας

H δυσλεξία, προκαλεί πλέον φόβο σε κάθε γονιό – κάθε παιδί που έχει αντιστρέψει ένα γράμμα σε μία πρόταση ή δυσκολεύεται στην ανάγνωση ενός κειμένου. Η αλήθεια είναι πως η συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία αποτελεί κοινωνικό στίγμα – ακόμα και σήμερα – με τους περισσότερους γονείς να αρνούνται να δουν τα σημάδια προκειμένου να βοηθήσουν το παιδί τους να αντιμετωπίσει αυτή τη δυσκολία.

Πολλοί ειδικοί θεωρούν πως ο φόβος για τη δυσλεξία είναι άστοχος.

Πρώτα απ’ όλα, ένα μεγάλο μέρος του στίγματος της δυσλεξίας είναι αυτός ο επίμονος μύθος ότι η δυσλεξία είναι ασθένεια. Αυτό απλά δεν είναι αλήθεια. Η δυσλεξία στα παιδιά περιγράφει μια ασυνήθιστη δυσκολία στην ανάγνωση – τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.

Επίσης, υπάρχει ο φόβος ότι αν ένα παιδί έχει έστω και “λίγη δυσλεξία”, θα αντιμετωπίσει δυσκολίες πέραν του φυσιολογικού. Πρόκειται για μια ετικέτα και, ναι, ακόμη και για ένα στίγμα που μπορεί να κολλήσει.

Αυτό που είναι πιο άδικο είναι η επισήμανση ενός δυσλεξικού παιδιού στην 1η ή 2η δημοτικού. Αυτό συμβαίνει πολύ περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες απ’ ό,τι σε πολλές άλλες χώρες, όπου η διδασκαλία της ανάγνωσης συχνά δεν ξεκινάει καν πριν το παιδί γίνει 6 ή 7 ετών. Και πάλι, όμως, οι πρώιμες ετικέτες μπορεί να κολλήσουν και να επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση ενός παιδιού.

Στο στίγμα της δυσλεξίας προστίθεται και η μυθολογία γύρω από τη δυσλεξία, που οι εκπαιδευτικοί συχνά δεν είναι πρόθυμοι να γνωμοδοτήσουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Σε ορισμένες σχολικές περιφέρειες, η διάγνωση της δυσλεξίας συνοδεύεται από δικαιώματα. Ένα άλλο ζήτημα για τους εκπαιδευτικούς είναι ότι η γνώμη μπορεί να αντιμετωπιστεί ως συμβουλή – και η παροχή συμβουλών στους γονείς μπορεί να έχει επιπτώσεις για τον εκπαιδευτικό και το σχολείο. Και έτσι η ερώτηση “έχει το παιδί μου δυσλεξία;” αντιμετωπίζεται συχνά με μια αόριστη, επιφυλακτική απάντηση που πολλοί γονείς εκλαμβάνουν ως ένα “ναι!”.

Η ανάγνωση δεν είναι εύκολη ή φυσική

Στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας, η ανάγνωση είναι μια σχετικά πρόσφατη εφεύρεση. Δεν είναι φυσική -δεν υπάρχει περιοχή “ανάγνωσης” στον εγκέφαλο- και έτσι, κάθε παιδί πρέπει να το καταλάβει από την αρχή. Προσθέστε και το γεγονός ότι τα παιδιά μας πρέπει να μάθουν την αγγλική γλώσσα, μια ιδιαίτερα δύσκολη γλώσσα λόγω των δεξιοτήτων επεξεργασίας που απαιτούνται για να ακούσουν τους μικρούς ήχους, ή φωνήματα, μέσα στις λέξεις, οι οποίοι απαιτούνται για την αναγνώριση του κειμένου κατά την ανάγνωση. Για να ακούσουμε κάθε ήχο, κάθε μείγμα – για παράδειγμα, τα |s| |p| και |r| στην λέξη “άνοιξη” – απαιτείται επεξεργασία με 40 ήχους το δευτερόλεπτο! Αυτή είναι μία από τις πιο απαιτητικές δεξιότητες που καλείται να κάνει ο εγκέφαλος.

Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι έως και το 40% των μαθητών της 4ης τάξης δυσκολεύονται κάπως με την ανάγνωση, κυρίως λόγω καθυστερημένης προσοχής ή καθυστερημένων δεξιοτήτων γλωσσικής επεξεργασίας. Το να χαρακτηρίσουμε στη συνέχεια αυτή την απολύτως κατανοητή δυσκολία να ξεκινήσουμε με την ανάγνωση ως δυσλεξία είναι εντελώς άδικο! Είναι σαν να στέλνετε ένα παιδί σε δάσκαλο πιάνου και να το χαρακτηρίζετε ως πιανιστικά προβληματικό αν δεν παίζει Μπετόβεν τον πρώτο χρόνο!

Η δυσλεξία μπορεί να αντιμετωπιστεί

Είναι γεγονός ότι οι περισσότερες δυσκολίες ανάγνωσης μπορούν να αντιμετωπιστούν. Μερικές φορές είναι αλήθεια ότι χρειάζεται μια γνωστική παρέμβαση (όπως αυτή που προσφέρει η Gemm Learning) που εστιάζει στις υποκείμενες δεξιότητες επεξεργασίας, αλλά πολύ συχνά το θέμα είναι η εξάσκηση – το να ξεπεράσει κανείς την κακοδαιμονία σε ένα σημείο όπου η ανάγνωση είναι αρκετά εύκολη, ώστε η εξάσκηση να μην είναι επώδυνη. Και, όπως όλοι γνωρίζουμε, η εξάσκηση κάνει το τέλειο.

Η εκμάθηση της ανάγνωσης είναι μια πραγματική πρόκληση για το μισό σχεδόν πληθυσμό και πολλά παιδιά χρειάζονται αρκετά χρόνια για να φτάσουν στο σημείο όπου η εξάσκηση στην ανάγνωση δεν είναι επώδυνη. Σε αυτό το σημείο, η ανάγνωση θα βελτιωθεί αρκετά αισθητά. Εν τω μεταξύ, δεν είναι χρήσιμο να φορτώνουμε σε ένα παιδί μια ετικέτα δυσλεξίας, λόγω του στίγματος της δυσλεξίας που μπορεί να παραμείνει μαζί με αυτό.

Με κάθε τρόπο, ζητήστε βοήθεια για τη δυσλεξία – η ανάγνωση είναι μια κρίσιμη δεξιότητα και όσο πιο γρήγορα κατακτηθεί, τόσο το καλύτερο – αλλά παρακαλώ σκεφτείτε το παιδί σας ως αναγνώστη που δυσκολεύεται να διαβάσει ή που ακόμα μαθαίνει να διαβάζει, όχι ως δυσλεξικό.