Αλτσχάιμερ και COVID-19: Μια γενετική σύνδεση;

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας, ένα σύνδρομο όπου η γνωστική λειτουργία μειώνεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από 55 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με άνοια παγκοσμίως και οι γιατροί διαγιγνώσκουν 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο. Περίπου το 60-70% αυτών είναι περιπτώσεις Αλτσχάιμερ.

Νόσος Αλτσχάιμερ και φλεγμονή

Ενώ η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται κυρίως από μια επιβλαβή συσσώρευση αμυλοειδούς πρωτεΐνης και δεσμών στον εγκέφαλο, υπάρχει επίσης εκτεταμένη φλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία αναδεικνύει τη σημασία του ανοσοποιητικού συστήματος στη νόσο Αλτσχάιμερ

Ο Δρ Salih είναι ανώτερος ερευνητικός συνεργάτης στις νευροεκφυλιστικές νόσους στο University College του Λονδίνου (UCL)

Σε προηγούμενες εργασίες του UCL, γενετικές μελέτες αποκάλυψαν ότι διαφορετικά γονίδια μπορούν να μεταβάλουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ. Αυτά τα «γονίδια κινδύνου» αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο η μικρογλοία, ή τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου, ανταποκρίνονται στην αμυλοειδή πρωτεΐνη και τις δεσμίδες.

Οι επιστήμονες έχουν επικεντρωθεί σε έναν υποπληθυσμό κυττάρων μικρογλοίας, γνωστό ως μικρογλοία απόκρισης στην ιντερφερόνη (IRM)Trusted Source, ο οποίος αυξάνεται με την ηλικία και ως απόκριση στις αμυλοειδείς πρωτεΐνες.

Τα κύτταρα IRM ανταποκρίνονται στις πρωτεΐνες ιντερφερόνης που απελευθερώνει ο οργανισμός για την καταπολέμηση ιογενών λοιμώξεων, όπως ο SARS-CoV-2.

Σύμφωνα με τη δρα Ρόζα Σάντσο, επικεφαλής της έρευνας στο Alzheimer’s Research UK, “αρκετά νωρίς στην πανδημία, τα άτομα με άνοια αναδείχθηκαν ως μια ομάδα που διατρέχει ιδιαίτερο κίνδυνο σοβαρής COVID-19”.

Το γονίδιο OAS1 και η φλεγμονή

Τα σημερινά ευρήματα, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Brain, βασίζονται σε προηγούμενες εργασίες του Δρ Σαλίχ.

Η νέα μελέτη, επικεντρώθηκε στον προσδιορισμό του γονότυπου 2.547 δειγμάτων ανθρώπινου DNA. Από αυτά, τα 1.313 προέρχονταν από άτομα με διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ και τα 1.234 από άτομα ελέγχου χωρίς Αλτσχάιμερ.

Οι ερευνητές εντόπισαν μια παραλλαγή του γονιδίου ολιγοαδενυλικής συνθετάσης 1 (OAS1) που διεγείρεται από την ιντερφερόνη και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ κατά 11-22%. Επίσης, διατυπώθηκε ότι το OAS1, το οποίο ρυθμίζει τις φλεγμονώδεις πρωτεΐνες, συμβάλλει στον γενετικό κίνδυνο

Σύμφωνα με την τρέχουσα μελέτη, τα κύτταρα που υποβλήθηκαν σε θεραπεία για να μιμηθούν τα αποτελέσματα του COVID-19 παρουσίασαν χαμηλότερη έκφραση του OAS1.

Η παραλλαγή του OAS1 που σχετίζεται με τη νόσο μειώνει την έκφραση του OAS1. Αυτό υποστηρίζει την ιδέα ότι τα άτομα με χαμηλότερα επίπεδα OAS1 είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν μια χρόνια αντίδραση κυτταροκινών ή “καταιγίδα κυτταροκινών””.

Η εργασία δείχνει ότι ο οργανισμός χρειάζεται το OAS1 για να μειώσει την ποσότητα των πρωτεϊνών που προκαλούν φλεγμονή. Σύμφωνα με τον Δρ, τα μικρογλοιακά κύτταρα ότι το OAS1 καταστέλλει την προφλεγμονώδη λειτουργία των κυττάρων σε απόκριση σε αυξημένα επίπεδα ιντερφερόνης.

Τα ευρήματα αυτά δείχνουν τη σημασία της φλεγμονής τόσο στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ όσο και στη σοβαρότητα της COVID-19.

Οι πιθανές επιπτώσεις

Ο Dr. David Strain, ανώτερος κλινικός λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Exeter στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχολιάζει: “Πράγματι, προσθέτει σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά την παθογένεια των πιο σοβαρών παρουσιάσεων του COVID-19 και ελπίζουμε ότι θα μπορέσει να ρίξει περαιτέρω φως σε πιθανές θεραπευτικές επιλογές ή ακόμη και σε εξατομικευμένη προληπτική ιατρική”.

Μιλώντας για τη νέα έρευνα, ο Dr. Sancho επισημαίνει ότι “[σ]α δεν γνωρίζουμε αν οι επιδράσεις αυτού του γονιδίου κινδύνου θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις μακροπρόθεσμες νευρολογικές συνέπειες του COVID-19 ή αν το COVID-19 […] αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας αργότερα στη ζωή”.