Εργασιακό άγχος: Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη ψυχική υγεία;

Σε ένα πρόσφατο εργαστηριακό πείραμα, μια ομάδα ερευνητών διαπίστωσε ότι, οι καταστάσεις πίεσης σε περιβάλλον γραφείου προκάλεσε στους συμμετέχοντες τόσο βιολογική όσο και ψυχολογική αντίδραση στο στρες. Ειδικότερα, ενώ η απόσπαση προσοχής από την εργασία αύξησαν περαιτέρω τη βιολογική απόκριση στο στρες, φάνηκε να μειώνουν την ψυχολογική απόκριση των συμμετεχόντων στο στρες. Τα ευρήματα κοινοποιήθηκαν στο περιοδικό Psychoneuroendocrinology.

Το αίσθημα ότι κάποιος δεν δύναται να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις της εργασίας του μπορεί να οδηγήσει σε οξύ στρες. Αυτό το είδος στρες μπορεί να οδηγήσει με τη σειρά του σε χρόνια προβλήματαψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, επαγγελματική εξουθένωση. 

Το εργασιακό στρες αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες και οι περισσότεροι από εμάς επηρεάζονται με κάποιο τρόπο από αυτό. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς το χρόνιο στρες μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία. Η μελέτη των διαδικασιών που σχετίζονται με το άγχος σε ένα ρεαλιστικό και ελεγχόμενο περιβάλλον που μοιάζει με περιβάλλον γραφείου είναι επομένως ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος.

Οι ερευνητές σχεδίασαν μια πειραματική μελέτη σε ένα εργαστηριακό περιβάλλον που σχεδιάστηκε έτσι ώστε να μοιάζει με ένα ρεαλιστικό γραφείο. Αυτό το ελεγχόμενο πείραμα τους επέτρεψε να χειριστούν το άγχος του γραφείου και να παρακολουθήσουν στενά τις ψυχοβιολογικές αντιδράσεις των συμμετεχόντων.

Σε ομάδες των δέκα ατόμων, οι συμμετέχοντες εξοπλίστηκαν με καρδιακά μόνιτορ και κάθισαν σε γραφεία με υπολογιστές. Τους ζητήθηκε να συμπεριφερθούν σαν να ήταν υπάλληλοι μιας φανταστικής ασφαλιστικής εταιρείας και τους ανατέθηκαν εργασίες γραφείου, όπως ο υπολογισμός αριθμών πωλήσεων και ο προγραμματισμός ραντεβού. Οι συμμετέχοντες παρείχαν επίσης δείγματα σάλιου και απαντούσαν σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια του πειράματος σε ερωτηματολόγια ψυχολογικής κατάστασης.

Είναι σημαντικό ότι το πείραμα περιλάμβανε τρεις διαφορετικές συνθήκες. Ενώ εργάζονταν στον υπολογιστή, μια ομάδα υποβλήθηκε σε μια δοκιμασία άγχους που προκαλούσε κοινωνική πίεση – ένας ηθοποιός στο ρόλο ενός υπαλλήλου του ανθρώπινου δυναμικού ενημέρωσε τους συμμετέχοντες ότι θα τους έπαιρναν συνέντευξη σε 20 λεπτά για μια προαγωγή. Μια δεύτερη ομάδα υποβλήθηκε στην ίδια δοκιμασία άγχους με την προσθήκη διακοπών στην εργασία που αποτελούνταν από συνεχή μηνύματα συνομιλίας από τον προϊστάμενό τους.

Κατ’ αρχάς, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το πείραμα που σχετιζόταν με το γραφείο οδήγησε σε ψυχολογικές και βιολογικές αντιδράσεις άγχους μεταξύ των συμμετεχόντων. Οι δύο ομάδες που βίωσαν στρες παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, αυξημένο καρδιακό ρυθμό και χαμηλότερη μεταβλητότητα καρδιακού ρυθμού.. Αυτό υποδηλώνει την ενεργοποίηση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA) και του αυτόνομου νευρικού συστήματος (ANS), η οποία συνήθως συμβαίνει με το στρες. Οι ομάδες που υποβλήθηκαν σε δοκιμασία στρες επέδειξαν, επίσης, ψυχολογική αντίδραση στο στρες, αναφέροντας υψηλότερο στρες, χειρότερη διάθεση και ισχυρότερη μείωση της ηρεμίας σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Η απόσπαση της προσοχής κατά τη διάρκεια της εργασίας φάνηκε να επιδεινώνει τη βιολογική απόκριση στο στρες. Στα άτομα ατ=υτά κατέγραψαν αυξημένη κορτιζόλη στο σάλιο σε σύγκριση με την ομάδα που έλαβε μόνο το τεστ άγχους, γεγονός που υποδηλώνει ότι η διακοπή της εργασίας ενώ αναμενόταν μια συνέντευξη που προκαλούσε άγχος οδήγησε σε ακόμη μεγαλύτερη ενεργοποίηση του άξονα HPA.

Είναι ενδιαφέρον ότι αυτοί οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν την επερχόμενη συνέντευξη ως λιγότερο απειλητική, σε σύγκριση με την ομάδα που έλαβε μόνο το τεστ άγχους, γεγονός που υποδηλώνει μια μειωμένη  ψυχολογική αντίδραση στο άγχος. Οι ερευνητές θεωρούν ότι οι διακοπές της συνομιλίας μπορεί να οδήγησαν σε εξοικείωση με τον διευθυντή, αυξάνοντας την αντίληψη των υποκειμένων για τον έλεγχο της συνέντευξης. Εναλλακτικά, τα μηνύματα συνομιλίας μπορεί να λειτούργησαν ως αντιπερισπασμός από τον επερχόμενο στρεσογόνο παράγοντα.

“Το ψυχοκοινωνικό στρες οδηγεί σε μετρήσιμες και σημαντικές υποκειμενικές και βιολογικές αντιδράσεις στρες στο προσομοιωμένο περιβάλλον γραφείου”, δήλωσε ο Kerr στο PsyPost. “Είναι ενδιαφέρον ότι αυτοί οι στρεσογόνοι παράγοντες επηρέασαν διαφορετικές αποκρίσεις στρες με διαφορετικούς τρόπους. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες που βίωσαν διέκοψαν την εργασία τους, ενώ ανέμεναν την επερχόμενη συνέντευξη για δουλειά, εξέκριναν περισσότερη κορτιζόλη, αλλά αντιλήφθηκαν την κατάσταση ως λιγότερο απειλητική”.

Ενώ το ελεγχόμενο πείραμα επέτρεψε στους ερευνητές να χειρίζονται τις μεταβλητές και να παρακολουθούν στενά τις αντιδράσεις των υποκειμένων, ο σχεδιασμός είχε περιορισμούς. Δεν είναι σαφές αν οι περιορισμένες ώρες που πέρασαν στο προσομοιωμένο περιβάλλον γραφείου ήταν αρκετές, ώστε να προκαλέσουν εργασιακό άγχος. Οι ερευνητές, προτείνουν για τις μελλοντικές μελέτες την εξέτασηάγχους σε πραγματικό περιβάλλον γραφείου, το οποίο θα επέτρεπε επιπλέον την αξιολόγηση διαχρονικών δεδομένων.