Μάσκες προστασίας: Μπορούν να επηρεάσουν την επικοινωνιακή ανάπτυξη των παιδιών;

Αρκετοί είναι οι γονείς, οι οποίοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για τη χρήση μάσκας και κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) ανακοίνωσε πρόσφατα ότι, συστήνει στα παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών και στους εκπαιδευτικούς να φορούν μάσκες προσώπου για την επερχόμενη σχολική χρονιά 2021-2022, προκειμένου να μειωθεί η μετάδοση του COVID-19.

Ωστόσο, πολλοί γονείς και φροντιστές ανησυχούν για τις πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της χρήσης μάσκας στη γλωσσική και κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, ιδιαίτερα εκείνων που έχουν ξεκινήσει πρόσφατα να μιλούν.

Θα επηρεάσουν οι μάσκες τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού μου;

Τα βρέφη αρχίζουν να εξετάζουν την περιοχή του στόματος κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους και βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις οπτικές ενδείξεις από το στόμα, προκειμένου να μάθουν αποτελεσματικά τη γλώσσα. Συγκεκριμένα, η έρευνα διαπιστώνει ότι τα βρέφη που κοιτάζουν το στόμα πιο συχνά, ενώ ένας ενήλικας μιλάει παρουσιάζουν αυξημένο λεξιλόγιο ως νήπια. Ωστόσο, το να μπορεί κανείς να βλέπει το στόμα δεν είναι σαφώς απαραίτητο για τη γλωσσική ανάπτυξη, καθώς ακόμη και παιδιά με σοβαρές οπτικές διαταραχές είναι σε θέση να αναπτύξουν τη γλώσσα με σχετική ευκολία.

Ωστόσο, ορισμένοι γονείς μπορεί να αναρωτιούνται για τον βαθμό στον οποίο τα μικρά παιδιά μπορούν να κατανοήσουν ακόμη και τη γλώσσα, όταν οι ενήλικες γύρω τους φορούν μάσκες. Είναι καθησυχαστικό το γεγονός ότι, μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι τα βρέφη και τα νήπια δεν έχουν δυσκολία να κατανοήσουν οικείες λέξεις, όταν μιλούν μέσα από μια χειρουργική μάσκα..

Συνοψίζοντας, το να μπορείτε να βλέπετε το στόμα είναι σημαντικό αλλά όχι απαραίτητο για τη γλωσσική ανάπτυξη και το παιδί σας μπορεί πιθανότατα να κατανοήσει την περισσότερη ομιλία μέσω μιας τυπικής μάσκας.

Θα επηρεάσουν οι μάσκες τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού μου;

Πολλοί γονείς έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες ότι, οι μάσκες μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα των παιδιών να διαβάζουν τα συναισθήματα από τα πρόσωπα και, ως εκ τούτου, να επηρεάσουν αρνητικά τη συναισθηματική ανάπτυξη. Έρευνες δείχνουν ότι,τα παιδιά ηλικίας μόλις 3 ετών έχουν την ικανότητα να προσδιορίζουν συναισθηματικές εκφράσεις βλέποντας μόνο τα μάτια. Ωστόσο, όπως είναι αναμενόμενο. Η έρευνα δείχνει, επίσης, ότι οι ενήλικες και τα παιδιά βασίζονται στο στόμα για να αποκωδικοποιήσουν το συναίσθημα όταν μια έκφραση είναι ασαφής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η μη θέαση του στόματος καθιστά δυσανάλογα πιο δύσκολη την αναγνώριση θετικών συναισθημάτων και πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι μάσκες κάνουν τις θετικές εκφράσεις να φαίνονται λιγότερο χαρούμενες, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα παιδιά μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να αντιληφθούν θετικά συναισθήματα στους άλλους όταν φορούν μάσκες.

Μια άλλη πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι, τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά (3 έως 8 ετών) παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα αναγνώρισης συναισθημάτων, όταν οι άλλοι φορούν μάσκες. Ωστόσο, η επίδραση αυτή παρατηρήθηκε ιδιαίτερα στα παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών. Η δυσκολία ανάγνωσης των εκφράσεων του προσώπου για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχει ιδιαίτερο αντίκτυπο, καθώς τα παιδιά προσχολικής ηλικίας συνήθως δεν είναι ακόμη σε θέση να εξετάσουν και την κατάσταση όταν ερμηνεύουν τα συναισθήματα, όπως μπορούν οι ενήλικες και τα μεγαλύτερα παιδιά.

Τα νήπια και τα βρέφη επηρεάζονται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό από τα συναισθήματα των γονέων τους και χρησιμοποιούν κάτι που ονομάζεται «κοινωνική αναφορά» για να ελέγχουν τα συναισθήματα των γονέων, ώστε να καταλάβουν πώς πρέπει να συμπεριφέρονται σε κοινωνικές καταστάσεις. Όταν οι ενήλικες φορούν μάσκες, η κοινωνική αναφορά είναι πολύ δύσκολη. Οι μάσκες μπορεί επίσης να διαταράξουν την αυθόρμητη συναισθηματική μίμηση (ένα φαινόμενο κατά το οποίο ένα άτομο μιμείται αυτόματα τη συναισθηματική έκφραση των άλλων). Η αυθόρμητη μίμηση προσώπου είναι σημαντική για την αναγνώριση των συναισθημάτων και την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης.

Συνοψίζοντας, τα παιδιά μπορούν πιθανότατα ακόμα να διαβάσουν κάποια συναισθήματα από τα καλυμμένα πρόσωπα, αλλά μπορεί να είναι πιο δύσκολο ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά και η χρήση μάσκας μπορεί να επηρεάσει διαδικασίες σημαντικές για τη συναισθηματική ανάπτυξη, όπως η κοινωνική αναφορά και η συναισθηματική μίμηση.

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν στη γλωσσική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας;

Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προσπαθήσουν να αντισταθμίσουν τυχόν αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης μάσκας στη γλωσσική και συναισθηματική ανάπτυξη με τις ακόλουθες στρατηγικές:

Περάστε αυξημένο χρόνο πρόσωπο με πρόσωπο στο σπίτι (ή όταν μπορείτε να αφαιρέσετε τη μάσκα με ασφάλεια). Τραγουδήστε τραγούδια, παίξτε παιχνίδια και χρησιμοποιήστε τα αγαπημένα τους παιχνίδια για να προσπαθήσετε να κρατήσετε την προσοχή τους στο πρόσωπό σας.

Μιλήστε όποτε μπορείτε. Αφηγηθείτε τι κάνετε εσείς και τι κάνει το παιδί σας, παίξτε παιχνίδια λέξεων, τραγουδήστε και διαβάστε βιβλία.

Χρησιμοποιήστε άλλες ενδείξεις για να βοηθήσετε τα παιδιά να καταλάβουν τη γλώσσα ή τα συναισθήματά σας όταν φοράτε μάσκες, όπως το να χρησιμοποιείτε μια πιο ζωηρή χροιά όταν μιλάτε, να κάνετε κινήσεις των ματιών που συντονίζονται με την ομιλία σας και να χρησιμοποιείτε χειρονομίες και κλίσεις της φωνής για να δείξετε συναισθήματα. Μάθετε στα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο. Οι έρευνες δείχνουν ότι ενήλικες και παιδιά βασίζονται στο στόμα για να αποκωδικοποιήσουν το συναίσθημα όταν το συναίσθημα είναι ασαφές, γι’ αυτό υπερβάλλετε στα συναισθήματά σας όποτε μπορείτε.