Πώς το άγχος επηρεάζει το πεπτικό σύστημα – Ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισης

Στη σύγχρονη εποχή, οι λέξεις άγχος και στρες κυριαρχούν, όταν θέλουμε να περιγράψουμε μια έντονη συναισθηματική κατάσταση. Το στρες είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε ένα απαιτητικό ερέθισμα. 

 Η σύνδεση μεταξύ άγχους και στομαχικών προβλημάτων έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο μεγάλες και προφανείς εντερικές αντιδράσεις, αλλά εμπλέκεται και σε πιο σύνθετα και μακροχρόνια προβλήματα.

Σε αυτά περιλαμβάνονται καταστάσεις του γαστρεντερικού σωλήνα, όπως συνεχής ναυτία- διάρροια ή δυσκοιλιότητα- πόνος στο στομάχι, κράμπες ή φούσκωμα- επίμονα αισθήματα πείνας ή έλλειψης όρεξης που δεν σχετίζονται με σωματικές ανάγκες- και ακόμη και ιατρικές καταστάσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS). 

Τα καλά νέα είναι ότι, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί αυτή η σύνδεση μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση τόσο του άγχους όσο και των πεπτικών προβλημάτων. 

Πώς συνδέονται το άγχος και τα στομαχικά προβλήματα

Αρκετοί θεωρούν ότι ανθρώπινα όργανα αποτελούν ξεχωριστά μέλη του σώματος που δεν συνδέονται με τις ψυχικές αντιδράσεις, αλλά στην πραγματικότητα το ανθρώπινο σώμα δεν λειτουργεί έτσι.

Αντίθετα, το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από έναν ενιαίο οργανισμό με νοημοσύνη σε όλο το εύρος του. Για παράδειγμα, υπάρχει ο εγκέφαλος, αλλά υπάρχει επίσης και ο «εγκέφαλος εντέρου», ο οποίος βρίσκεται στο πεπτικό σύστημα. 

Σε μια διαδικασία γνωστή ως «ενδοσκόπηση», ο εγκέφαλος λαμβάνει και στέλνει συνεχώς μηνύματα-εντολές από και προς το υπόλοιπο σώμα μας. Όταν το σώμα ανιχνεύει κάποιον κίνδυνο, όπως άγχος, αρχίζει να αμύνεται, ώστε να τον καταπολεμήσει. Με κινητήρια δύναμη την απελευθέρωση πλήθους ορμονών και νευροδιαβιβαστών, η προσοχή στενεύει, οι αισθήσεις αυξάνονται και το σώμα κλείνει μη απαραίτητες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της πέψης. 

Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο στρες

Το άγχος είναι ωφέλιμο ύπο ορισμένες προϋποθέσεις, αλλά το υπερβολικό άγχος μπορεί να γίνει επιζήμιο. Μπορεί να κρατήσει το μυαλό μακριά από πιο παραγωγικές ασχολίες και να προκαλέσει ακόμα και επικοινωνιακές δυσκολίες.

Λόγω της σύνδεσης νου/σώματος, το άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο, τις λεγόμενες ψυχοσωματικές επιπτώσεις. 

Ο λόγος είναι ότι όταν νιώθουμε άγχος, ενεργοποιείται ένας μηχανισμός, ο οποίος προσπαθεί να προβλέψει πιθανούς κινδύνους, θέτοντας το σώμα σε εγρήγορση προκειμένου να αμυνθεί. Ωστόσο, επειδή η απειλή δεν είναι πραγματικά παρούσα, ο κύκλος της απειλής, της αντίδρασης και της επίλυσης δεν μπορεί να ολοκληρωθεί.

Στην πραγματικότητα, το πραγματικό πρόβλημα είναι η αλυσιδωτή αντίδραση των ορμονών του στρες που απελευθερώνονται στο σώμα καθώς φυσικά προετοιμάζεται να πολεμήσει ή να εγκαταλείψει οποιαδήποτε απειλή:

• Το αίμα εκτρέπεται στον εγκέφαλο, την καρδιά, τους πνεύμονες και τους μύες, που θα πρέπει να λειτουργούν καλά για να απομακρύνουν τον κίνδυνο.
• Ο καρδιακός ρυθμός επιταχύνεται για να αντλεί αίμα πιο αποτελεσματικά γύρω από το σώμα σε αυτές τις περιοχές το αίμα εκτρέπεται μακριά από τον πεπτικό σωλήνα.
• Η αναπνοή επιταχύνεται για να λάβουν οξυγόνο οι μυες όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
• Τα επίπεδα ιδρώτα ανεβαίνουν για να σταματήσουν το σώμα από υπερθέρμανση
• Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αυξάνονται δραματικά, έτσι ώστε η γλυκόζη να είναι διαθέσιμη για τη διατροφή του εγκεφάλου και των μυών και
• Τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται

Άσκηση και αντιμετώπιση άγχους

Η σωματική χαλάρωση, η απόσπαση της προσοχής και ο έλεγχος των σκέψεων αποτελούν το τρίπτυχο της επιτυχημένης διαχείρισης του στρες που προτείνουν οι ειδικοί. Οι τεχνικές αυτές «ηρεμούν» το  νευρικό σύστημα, αυξάνουν τη λειτουργία του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και τελικά προκαλούν χαλάρωση. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι τεχνικές χαλάρωσης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές:

• Οι αναπνευστικές ασκήσεις προσφέρουν άμεση ανακούφιση από το στρες. Η βασική αναπνευστική άσκηση στην οποία πρέπει να εξασκηθείτε είναι η διαφραγματική αναπνοή, η αναπνοή δηλαδή που γίνεται με τη σύσπαση του διαφράγματος (του μυός που βρίσκεται ανάμεσα στη στομαχική κοιλότητα και την κοιλότητα του θώρακα) με σκοπό τη χαλάρωσή του

• Bγείτε βόλτα. Όταν το στρες σας κυριεύει, μια αποτελεσματική μέθοδος άμεσης αντιμετώπισης είναι να ασχοληθείτε με μια μορφή άσκησης, π.χ. τρέξιμο ή γρήγορο βάδην. Με τον τρόπο αυτό, ο οργανισμός σας «καταναλώνει» την περίσσεια αδρεναλίνη, ενώ το μυαλό σας αποσπάται από τις ανήσυχες σκέψεις. Γενικότερα, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι όσοι ασχολούνται συστηματικά με μια σωματική δραστηριότητα, ταλαιπωρούνται λιγότερο από το άγχος και την κατάθλιψη, σε σύγκριση με όσους κάνουν καθιστική ζωή. 

• Κάντε μασάζ. Το μασάζ οποιασδήποτε μορφής (σιά­τσου, κλασικό σουηδικό μασάζ κτλ.) βοηθά το σώμα να χαλαρώσει και συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης στον οργανισμό. Επιπλέον, όταν χαλαρώνει το σώμα, τείνει να χαλαρώνει και ο νους. Μάλιστα, σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι το μασάζ έχει πιο ευεργετική δράση στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης και του καρδιακού ρυθμού, σε σύγκριση με μια φιλική συζήτηση, γεγονός που αναδεικνύει τη θεραπευτική δύναμη του αγγίγματος.

Το άγχος είναι φυσιολογικό, όταν λειτουργεί ως παράγοντας εγρήγορσης και παραγωγικότητας. Κατανοώντας τις επιπτώσεις του υπερβολικού άγχους, βοηθά στην έγκυρη αντιμετώπισή του, προκειμένου να αποφευχθεί η οποιαδήποτε συνέπεια στη σωματική λειτουργία.