Πόσο επηρεάζονται οι έφηβοι από τα «ιδεατά» πρότυπα ομορφιάς στο Instagram;

Μια πρόσφατη μελέτη μεταξύ εφήβων διαπίστωσε ότι η έκθεση σε εικονές σεξουαλικού περιεχομενου στο Instagram, είναι δυνατόν να προκαλέσει έντονη εκδήλωση ανασφάλειας για την εικόνα του σώματος των χρηστών.

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η ανησυχία για τη σεξουαλικοποίηση των γυναικών και των κοριτσιών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτές οι εικόνες είναι επιβλαβείς για την εικόνα του σώματος των εφήβων, έχουν παραμεληθεί σημαντικά δύο τύποι μέσων ενημέρωσης που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στους σημερινούς εφήβους – το Instagram και τα βιντεοπαιχνίδια.

Θεωρία της αντικειμενοποίησης

Σύμφωνα με τη θεωρία της αντικειμενοποίησης, τα κορίτσια τα οποία μεγαλώνουν με μια κουλτούρα που σεξουαλικοποιεί τα γυναικεία σώματα οικειοποιούνται αυτά τα πρότυπα, μαθαίνοντας να εξισώνουν την εμφάνισή τους με την αξία τους. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι μια παρόμοια διαδικασία συμβαίνει όταν τα κορίτσια στην εφηβεία εκτίθενται σε χαρακτήρες βιντεοπαιχνιδιών και σε εικόνες εστιασμένες στην εξωτερική εμφάνιση, κυρίως μοντέλων του Instagram. Οι ερευνητές διεξήγαγαν αυτή τη μελέτη για να διερευνήσουν τις επιπτώσεις, ενώ παράλληλα κατέγραψαν αν μια παρόμοια διαδικασία αυτο-αντικειμενοποίησης λαμβάνει χώρα και στα αγόρια που βρίσκονται στην εφηβεία.

Η Skowronski και οι συνάδελφοί της επιστράτευσαν 660 μαθητές από πέντε Γερμανικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Περίπου το μισό δείγμα ήταν γυναίκες και ο μέσος όρος ηλικίας των μαθητών ήταν 15 ετών. Η μελέτη διεξήχθη σε δύο φάσεις. Στην αρχή της μελέτης κάθε μαθητής συμπλήρωσε ένα ερωτηματολόγιο που αξιολογούσε διάφορες ανησυχίες για την εμφάνιση και την εικόνα του σώματος, ενώ απαντούσε επίσης σε ερωτήσεις σχετικά με την έκθεσή του σε εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου στο Instagram και σε βιντεοπαιχνίδια.

Έξι μήνες αργότερα, οι ανησυχίες των μαθητών για το σώμα τους αξιολογήθηκαν εκ νέου. Διαπιστώθηκε ότι όσοι ανέφεραν μεγαλύτερη έκθεση σε τέτοιο περιεχόμενο του Instagram και των βιντεοπαιχνιδιών κατά την πρώτη αξιολόγηση είχαν μεγαλύτερη τάση να συγκρίνουν την εμφάνισή τους με τους άλλους και έδιναν μεγαλύτερη αξία στην εμφάνισή τους στη διάρκεια της παρακολούθησης της ροής στα social media.

Τα αποτελέσματα αυτά καταδεικνύουν ότι η σεξουαλικοποιημένη απεικόνιση στο Instagram και στα βιντεοπαιχνίδια είναι πράγματι επιζήμια για την αντίληψη της εικόνας του σώματος των εφήβων. Οι ερευνητές λένε ότι τα ευρήματά τους υποδεικνύουν μια διαδικασία κατά την οποία οι σεξουαλικοποιημένες εικόνες στα μέσα ενημέρωσης θέτουν τους εφήβους σε μια επιβλαβή πορεία αυξάνοντας τη σύγκριση των σωμάτων τους με άλλους ανθρώπους. Αυτές οι συγκρίσεις, με τη σειρά τους, τους κάνουν να αποδέχονται μόνο τα ‘’ιδεατά’’ πρότυπα εμφάνισης, που στη συνέχεια τους αναγκάζουν να δίνουν μεγαλύτερη αξία στην εμφάνισή τους και να επικεντρώνονται περισσότερο στο σώμα τους.

Είναι ενδιαφέρον ότι το φύλο δεν βρέθηκε να επηρεάζει αυτές τις συσχετίσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια βιώνουν τις ίδιες διαδικασίες όσον αφορά τη σεξουαλικοποίηση στα μέσα ενημέρωσης και τις ανησυχίες για την εικόνα του σώματος. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές τονίζουν ότι συνολικά, τα κορίτσια στη μελέτη τους εξακολουθούσαν να παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη εσωτερίκευση του ιδανικού προτύπου, σύγκρισης του σώματος τους και στη συνέχεια έκφρασης ανησυχίας για την εμφάνισή τους.

Υπό το πρίσμα αυτών των ευρημάτων, η Skowronski και η ομάδα της προτείνουν ότι οι νέοι χρειάζεται να εκπαιδεύονται στο σχολείου και στο οικογενειακό περιβάλλον για το πώς η σεξουαλικοποίηση των μέσων ενημέρωσης μπορεί να επηρεάζει την εικόνα του σώματος. Λένε επίσης ότι μπορεί να είναι χρήσιμο για τους νέους να ακολουθούν δημιουργούς του Instagram που όμως προάγουν τον υγιεινό τρόπο ζωής, δεδομένου ότι έχει διαπιστωθεί ότι ένα τέτοιο περιεχόμενο είναι δυνατόν να βελτιώνει την αντίληψη για την εικόνα του σώματος.