Η κατάθλιψη «τρέφεται» από το παρελθόν

Ευρήματα έρευνας στο Journal of Psychiatric Research δείχνουν ότι η εστίαση στο παρελθόν αποτελεί θεμελιώδη πτυχή της κατάθλιψης. Η μελέτη διαπίστωσε ότι το παιδικό τραύμα συνδέεται με αυξημένα καταθλιπτικά συμπτώματα, αλλά μόνο μεταξύ εκείνων που παρουσιάζουν τάση να εστιάζουν στο παρελθόν έναντι του παρόντος και του μέλλοντος.

Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή (ΜΚΔ), που αναφέρεται επίσης ως κλινική κατάθλιψη, είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα προβλήματα ψυχικής υγείας σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηριστικό γνώρισμά της είναι το ιστορικό παιδικού τραύματος, αν και ο μηχανισμός μέσω του οποίου το τραύμα επηρεάζει την καταθλιπτική συμπτωματολογία δεν είναι σαφής.

Η χρονική προοπτική

Η συγγραφέας της μελέτης Yingying Wang και η ομάδα της πρότειναν έναν παράγοντα της προσωπικότητας που μπορεί να παίζει ρόλο σε αυτή τη σχέση μεταξύ πρώιμου τραύματος και κατάθλιψης: τη χρονική προοπτική – που σημαίνει την τάση ενός ατόμου να προσανατολίζει τις σκέψεις του προς το παρελθόν, ή προς το παρόν και το μέλλον. Μια δυσλειτουργική χρονική προοπτική, με αυξημένη εστίαση στο παρελθόν, συνδέεται τόσο με το παιδικό τραύμα όσο και με την καταθλιπτική συμπτωματολογία. Με τη μελέτη τους, η Wang και οι συνεργάτες της θέλησαν να διερευνήσουν αν η εστίαση στο παρελθόν είναι συνέπεια της κατάθλιψης ή ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό που υπάρχει πριν από την εμφάνιση της κατάθλιψης.

Για να το διερευνήσουν αυτό, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα δείγμα 93 ασθενών με ΜΔΣ και 69 ατόμων με καταθλιπτικά συμπτώματα. Όλοι οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς που μετρούσε πέντε τύπους κακομεταχείρισης στην παιδική ηλικία και τις πέντε χρονικές προοπτικές: του θετικού παρελθόντος, του αρνητικού παρελθόντος, του μοιρολατρικού παρόντος, του ηδονιστικού παρόντος και του μέλλοντος.

Όπως αναμενόταν, οι συμμετέχοντες με κατάθλιψη εμφάνισαν μεγαλύτερη τάση προς την αρνητική οπτική του παρελθόντος (“Συχνά σκέφτομαι τι θα έπρεπε να είχα κάνει διαφορετικά στη ζωή μου”) και τη μοιρολατρική προοπτική του παρόντος (“Η πορεία μου ελέγχεται από δυνάμεις που δεν μπορώ να επηρεάσω”) σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που δεν παρουσιάζαν κατάθλιψη. Εκδήλωσαν επίσης μικρότερη τάση προς το θετικό παρελθόν (“Μου δίνει ευχαρίστηση να σκέφτομαι το παρελθόν μου”), και τις μελλοντικές προοπτικές (“Όταν θέλω να επιτύχω κάτι, θέτω στόχους και εξετάζω συγκεκριμένα μέσα για την επίτευξη αυτών των στόχων”).

Στη συνέχεια, η ανάλυση προσέφερε υποστήριξη για το μοντέλο σύμφωνα με το οποίο η προοπτική του χρόνου διαμεσολαβεί στη σχέση μεταξύ του παιδικού τραύματος και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Όσο μεγαλύτερο παιδικό τραύμα κουβαλούσε ο ασθενής, τόσο περισσότερο εστίαζε στο παρελθόν έναντι του παρόντος και του μέλλοντος και τόσο περισσότερο εμφάνιζε σοβαρά καταθλιπτικά συμπτώματα.

Τέλος, οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν αν οι διαφορές στη χρονική προοπτική εμφανίζονται με την κατάθλιψη ή αν αντιπροσωπεύουν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που υπάρχει πριν από την κατάθλιψη. Για να το διερευνήσουν αυτό, έβαλαν περίπου τους μισούς ασθενείς με κατάθλιψη να υποβληθούν σε πενθήμερη θεραπεία που περιελάμβανε διακρανιακή μαγνητική διέγερση (TMS) του ραχιαίου προμετωπιαίου φλοιού. Διαπίστωσαν ότι ενώ η θεραπεία TMS μείωσε με επιτυχία την καταθλιπτική συμπτωματολογία, δεν επηρέασε τις βαθμολογίες των ασθενών κατά την απογραφή της χρονικής προοπτικής.

Αυτό υποδηλώνει ότι, οι διαφορές στη χρονική προοπτική δεν είναι συνέπεια των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Αντίθετα, αντιπροσωπεύουν πιθανότατα έναν βασικό δείκτη χαρακτηριστικών που διέπει την κατάθλιψη και είναι παρόντα πριν εκδηλωθούν τα καταθλιπτικά συμπτώματα. Υπό το πρίσμα αυτών των ευρημάτων, η Wang και η ομάδα της λένε ότι η θεραπεία της χρονικής προοπτικής μπορεί να προσφέρει μια χρήσιμη θεραπευτική επιλογή για την πρόληψη της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.